Năm 2025 vừa mới bắt đầu, nhưng hàng loạt tin tức về sa thải đã khiến không ít người lao động, đặc biệt là dân IT, đứng ngồi không yên. 

Microsoft đã thông báo cắt giảm gần 1% nhân sự, đồng nghĩa với việc hàng nghìn người có thể mất việc. Điều đáng lo ngại là không chỉ nhân viên ở các bộ phận phụ mà ngay cả những vị trí quan trọng như an ninh cũng không nằm ngoài cuộc thanh lọc. 

Nhưng Microsoft không phải là trường hợp duy nhất. Các tập đoàn lớn như Amazon,... cũng đang lần lượt cắt giảm nhân sự. Thị trường việc làm cho các ngành STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học) đang bước vào thời kỳ biến động mạnh mẽ. 

Trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ mang đến những cơ hội mới mà còn đặt ra mối đe dọa lớn đối với mô hình việc làm truyền thống. Khi AI ngày càng thông minh và tự động hóa trở thành xu hướng tất yếu, nhiều công việc từng do con người đảm nhiệm giờ đây dần bị thay thế. Điều này khiến không ít lao động trong ngành phải đối mặt với nỗi lo mất việc và áp lực phải liên tục thích nghi, phát triển để không bị bỏ lại phía sau. 

Từ công nghệ đến tài chính: Những ngành hot có đang dần mất lợi thế?

Trong hai năm qua, làn sóng sa thải đã càn quét nhiều lĩnh vực như công nghệ, tài chính, truyền thông, sản xuất và bán lẻ. Nguyên nhân không chỉ đến từ suy thoái kinh tế mà còn do sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) và các công nghệ mới. Doanh nghiệp buộc phải tinh gọn bộ máy, tối ưu chi phí và thích nghi với xu hướng tự động hóa.

Theo Business Insider, khoảng 41% doanh nghiệp trên thế giới dự kiến sẽ cắt giảm nhân sự trong vòng 5 năm tới vì AI. 

Microsoft đã đưa ra một chiến lược sa thải khá đặc biệt: cắt giảm nhân viên dựa trên hiệu suất làm việc. Những ai không đạt tiêu chuẩn sẽ bị loại bỏ, nhưng công ty vẫn tiếp tục tuyển dụng cho các vị trí quan trọng. Điều này giúp Microsoft duy trì tổng số nhân sự ổn định mà vẫn đảm bảo bộ máy hoạt động hiệu quả hơn.

Một động thái tương tự đến từ Bridgewater - công ty quản lý đầu tư của Mỹ quyết định cắt giảm 90 nhân viên nhằm kiểm soát chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Tại lĩnh vực tài chính, Ally Financial cũng không nằm ngoài cuộc chơi. Tập đoàn này có kế hoạch cắt giảm khoảng 500 việc làm, chủ yếu để điều chỉnh chiến lược kinh doanh trong bối cảnh thị trường tài chính biến động mạnh.

Đáng chú ý nhất là Amazon, khi công ty này tuyên bố sẽ loại bỏ tới 14.000 vị trí quản lý, nhằm tiết kiệm khoảng 3 tỷ USD mỗi năm. Đây là một trong những cuộc tái cơ cấu quy mô lớn, cho thấy sự thay đổi mạnh mẽ trong cách vận hành của tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ này.

Ở lĩnh vực sản xuất, Boeing cũng phải đối mặt với áp lực lớn về chi phí và sự chậm trễ trong chuỗi cung ứng. Điều này buộc họ phải tiếp tục cắt giảm nhân sự trong bộ phận sản xuất để duy trì hoạt động.

Không chỉ vậy, các ông lớn công nghệ như: Google, IBM và Dropbox,... cũng đã công bố kế hoạch sa thải liên quan đến AI. Điều này càng làm dấy lên nỗi lo ngại rằng trí tuệ nhân tạo không chỉ hỗ trợ mà còn dần thay thế con người trong nhiều lĩnh vực. 

Khi các doanh nghiệp liên tục cắt giảm nhân sự để tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu suất, vai trò của lao động truyền thống ngày càng lung lay. 

Khoa học máy tính không còn là ngành hot? Sinh viên Mỹ đổ xô đi học tiếp

Khoa học máy tính từng được coi là ngành “hái ra tiền” tại thị trường Mỹ, thu hút hàng loạt sinh viên theo đuổi với hy vọng có mức lương cao và công việc ổn định. Tuy nhiên, trước làn sóng sa thải hàng loạt trong ngành công nghệ, những tấm bằng khoa học máy tính giờ đây không còn đảm bảo cho một tương lai chắc chắn. Nhiều sinh viên tốt nghiệp đang phải chật vật tìm việc, thậm chí gửi hàng trăm hồ sơ mà vẫn không nhận được phản hồi.

Để tạm thời tránh khủng hoảng việc làm, nhiều sinh viên ngành Khoa học máy tính quyết định tiếp tục học lên cao học thay vì lao vào thị trường lao động đầy cạnh tranh. Bằng cách trì hoãn sự nghiệp và đầu tư vào việc học, họ hy vọng rằng sau vài năm, thị trường lao động sẽ phục hồi, mang lại nhiều cơ hội hơn cho bản thân.

Trước tình hình này, chương trình Thạc sĩ EECS tại MIT đã đón nhận 303 sinh viên mới cho năm học 2024 - 2025, con số cao kỷ lục. Theo Hội đồng Trường Sau đại học Hoa Kỳ, từ 2021 đến 2022, khoa học máy tính là chuyên ngành duy nhất có lượng tuyển sinh tăng 5,4%.

Nhiều sinh viên cho rằng thị trường việc làm ảm đạm là nguyên nhân chính khiến họ tiếp tục học. Theo Viện ADP, từ cuối 2019 đến đầu 2024, việc làm trong ngành phát triển phần mềm tại Mỹ đã giảm mạnh, khiến sinh viên đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt và tỷ lệ phản hồi tuyển dụng thấp.

Samita, tốt nghiệp năm 2024 tại Đại học bang Pennsylvania, cũng cho biết: "Tôi đã nộp hàng trăm bản sơ yếu lý lịch kể từ khi tốt nghiệp, nhưng hầu như không có phản hồi. Ngành khoa học máy tính từng rất phổ biến, nhưng giờ tình thế đã hoàn toàn thay đổi".

Ngành hot đang bão hòa – Sinh viên cần định hướng lại?

Những ngành từng được săn đón nay không còn là "tấm vé vàng" cho sự nghiệp, và khoa học máy tính cũng không ngoại lệ. Việc lựa chọn ngành học chỉ vì xu hướng mà không cân nhắc kỹ lưỡng có thể khiến sinh viên gặp khó khăn trong tương lai.

Nguyên nhân khiến ngành hot trở nên bão hòa chủ yếu đến từ tốc độ phát triển của công nghệ, làm gia tăng mức độ cạnh tranh trong thị trường lao động. 

Các công ty không còn chỉ tìm kiếm ứng viên giỏi kỹ thuật, mà ưu tiên những người có khả năng kết hợp nhiều kỹ năng để thích ứng với sự thay đổi nhanh chóng.

Không chỉ khoa học máy tính, nhiều ngành khác cũng đối mặt với thách thức tương tự. Trong tiếp thị, kinh nghiệm thực tế được đánh giá cao hơn nền tảng lý thuyết. Ngành kế toán cũng chịu tác động lớn từ AI và tự động hóa, làm thay đổi nhiều vị trí truyền thống, nhưng lại mở ra cơ hội mới cho các vai trò cấp cao như phân tích dữ liệu và quản lý tài chính.

Thay vì chạy theo trào lưu, sinh viên nên lựa chọn ngành học dựa trên sở thích và thế mạnh của bản thân. Đồng thời, cần trang bị kỹ năng tổng hợp, kết hợp kiến thức đa lĩnh vực thay vì chỉ tập trung vào chuyên môn hẹp. 

Khi chọn ngành học, việc cân nhắc xu hướng thị trường cũng rất quan trọng. Bậc đại học nên ưu tiên trường có danh tiếng để tạo lợi thế cạnh tranh, còn ở bậc sau đại học, nên tập trung vào các chuyên ngành có tiềm năng phát triển.

Trong bối cảnh thị trường lao động biến động liên tục, sự nhạy bén với xu hướng, tư duy linh hoạt và không ngừng nâng cao kỹ năng sẽ giúp sinh viên duy trì lợi thế cạnh tranh và đảm bảo một tương lai nghề nghiệp bền vững.

Ứng Hà Chi

Nguồn: Cafebiz.vn