Số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy, xuất khẩu cà phê của Việt Nam trong tháng 9/2023 đạt 65.000 tấn, trị giá 205 triệu USD, giảm 23,2% về lượng và giảm 20,8% về trị giá so với tháng 8/2023. So với tháng 9/2022, xuất khẩu cà phê trong tháng 9/2023 giảm 32,7% về lượng và giảm 12,8% về trị giá.

LƯỢNG GIẢM, KIM NGẠCH TĂNG

Trong quý 3/2023, Việt Nam xuất khẩu 259.000 tấn cà phê, đạt kim ngạch 774 triệu USD, giảm 20,8% về lượng và tăng 0,4% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.

Lũy kế 9 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu cà phê của Việt Nam ước tính đạt 1,266 triệu tấn, trị giá 3,16 tỷ USD, giảm 7,3% về lượng, nhưng tăng 1,9% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Đối với cơ cấu chủng loại, xuất khẩu cà phê nhân xô giảm so với cùng kỳ năm 2022, nhưng xuất khẩu cà phê chế biến tăng.

Trước đó, năm 2022, lần đầu tiên Việt Nam thu về hơn 4 tỷ USD từ hoạt động xuất khẩu cà phê là nhờ lượng cà phê xuất mức cao thứ ba trong 10 năm, với 1,78 triệu tấn.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chính vì đẩy mạnh lượng cà phê xuất khẩu trong năm 2022 nên trữ lượng xuất khẩu dành cho năm 2023 thấp, trong khi đó, sản lượng cà phê thu hoạch niên vụ 2022/2023 giảm tới 10-15% so với niên vụ 2021/2022 do thời tiết không thuận lợi. Dẫn tới, lượng cà phê xuất khẩu giảm mạnh trong năm nay. Tuy nhiên, nhờ giá cà phê xuất khẩu tăng cao 10% so với năm trước, nên giá trị xuất khẩu vẫn tăng nhẹ.

Đối với thị trường cà phê trong nước, theo chia sẻ của các doanh nghiệp, giá cà phê nhân trên thị trường nội địa năm nay tăng cao, có thời điểm lên mức cao nhất 30 năm, vượt mốc 68.000 đồng/kg. Đến nay, giá bắt đầu giảm và đang dao động trong khung 64.200 – 64.600 đồng/kg, nhưng đây vẫn đang là vùng giá tốt.

Theo Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam, bên cạnh việc nguồn cung suy giảm so với cầu, thì việc ngành cà phê nước ta đã nỗ lực nâng cao chất lượng cà phê cũng là nguyên nhân đưa giá cà phê xuất khẩu tăng cao. Những năm qua, các doanh nghiệp cà phê nước ta đã thay đổi tư duy canh tác hướng đến sản xuất bền vững, có chứng nhận quy trình sản xuất và chất lượng sản phẩm nếu muốn xuất khẩu cà phê tới thị trường này.

Cà phê được ghi nhận là mặt hàng xuất khẩu chính của Gia Lai với sản lượng 165.000 tấn kể từ đầu năm đến nay. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông tỉnh Gia Lai, Gia Lai đang triển khai nhiều giải pháp phát triển cà phê giá trị cao để hướng tới bước đi bền vững đến năm 2030.

Theo mục tiêu đề ra, Gia Lai sẽ phát triển diện tích cà phê đặc sản khoảng 1.200 ha vào năm 2025. Trong giai đoạn từ năm 2026 đến 2030, tỉnh sẽ phát triển với diện tích cà phê đặc sản đạt 2300 ha. Bên cạnh đó, đến năm 2025, tỉnh nỗ lực đạt trên 1.000ha cà phê Robusta đặc sản với sản lượng khoảng 620 tấn. Diện tích này tăng lên 2.300 ha vào năm 2030.

Vừa qua, sản phẩm cà phê Gia Lai cũng đã được lựa chọn tham gia Dự án thí điểm "Xây dựng chiến lược thương hiệu và tiếp thị dành cho các nhà sản xuất sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý Việt Nam" bởi Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO). Đây là cơ hội để sản phẩm của Gia Lai có bước tiến mạnh mẽ và vững chắc trên thị trường toàn cầu.

Trong bối cảnh EU cấm nhập khẩu cà phê trồng trên đất có nguồn gốc từ phá rừng và gây suy thoái rừng từ cuối năm sau, Hiệp hội Cà phê ca cao Việt Nam khuyến cáo các địa phương cần kiểm soát người dân sống vùng gần rừng và ngăn chặn hành vi phá rừng để trồng cà phê. Hiện EU là thị trường tiêu thụ cà phê quan trọng của nước ta.

DIỄN BIẾN ĐẦU THÁNG 10 VÀ TRIỂN VỌNG QUÝ 4

Trong 9 ngày đầu tháng 10/2023, diễn biến giá cà phê trên thị trường thế giới và tại Việt Nam có xu hướng giảm so với cuối tháng 9/2023. Kết thúc tuần giao dịch từ ngày 2 - 8/10, tính chung cả tuần 40, sàn giao dịch Cà phê London có 5 phiên giảm liên tiếp. Giá cà phê Robusta kỳ hạn giao tháng 11 giảm tất cả 103 USD, tức giảm 4,18 %, xuống 2.359 USD/tấn và kỳ hạn giao tháng 1/2024 giảm 89 USD, còn 2.280 USD/tấn, các mức giảm rất mạnh.

Trong khi đó, thị trường New York có 3 phiên giảm giữa tuần và 2 phiên tăng ở đầu và cuối tuần. Giá cà phê Arabica kỳ hạn giao tháng 12 giảm tất cả 0,10 cent, tức giảm 0,07 %, xuống 146,05 cent/lb và kỳ hạn giao tháng 1/2024 không thay đổi, vẫn đứng ở mức 147,20 cent/lb, các mức giảm rất nhẹ.

Từ suy đoán Fed (Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ) sẽ mạnh tay tại phiên họp điều hành chính sách tiền tệ cuối cùng của năm 2023, đã thúc đẩy các quỹ và đầu cơ mạnh tay thanh lý vị thế ròng trên cả hai sàn giao dịch cà phê kỳ hạn, đã làm giá giảm sâu.

Cùng gây áp lực lên giá cà phê, đồng Reais của Brasil giảm xuống mức thấp nhất trong 6 tháng so với USD, đã khuyến khích các nhà xuất khẩu Brasil tăng cường bán cà phê. Theo Chính phủ Brazil, trong tháng 9/2023, nước này đã xuất khẩu 177.685 tấn cà phê nhân (2,69 triệu bao loại 60kg), tăng 10,5% so với mức 169.678 tấn trong cùng kỳ năm 2022. Tuy nhiên, mức cà phê xuất khẩu chững lại so với mức 197.471 tấn đã xuất đi vào tháng 8/2023. Bên cạnh đó, tỷ giá USD/Brazil Real tiếp tục tăng thêm hơn 2% trong tuần vừa qua. Chênh lệch tỷ giá gia tăng đã kích thích nhu cầu bán hàng của nông dân Brazil do thu về nhiều nội tệ hơn.

Hiện tại những ngày đầu tháng 10/2023, nông dân tại Việt Nam cũng đã bắt đầu thu hoạch cà phê chín sớm niên vụ 2023/2024. Điều này có thể giúp gia tăng nguồn cung cho hoạt động xuất khẩu trong thời gian tới. Trên thị trường nội địa, ghi nhận vào ngày 7 và 9/10, giá cà phê nhân xô tại Tây Nguyên và các tỉnh Nam Bộ được thu mua quanh mức 63.700 - 64.000 đồng/kg. Như vậy chỉ sau 1 tuần, giá cà phê trong nước đã giảm mạnh 2.200 - 2.400 đồng/kg.

Mặc dù giá đang có dấu hiệu giảm, nhưng các nhận định trên thế giới đều cho rằng, triển vọng ngành hàng cà phê vẫn rất sáng sủa trong năm 2024 và nhiều năm tới. Tồn kho cà phê Robusta do sàn London Chứng nhận và theo dõi cấp phát, tính đến thứ Sáu (ngày 6/10/2023) đã giảm 750 tấn, tức giảm 1,75 % so với một tuần trước đó, xuống đăng ký ở mức 42.030 tấn (khoảng 700.500 bao, bao 60 kg). Lượng hàng tồn kho giảm sẽ góp phần hỗ trợ giá cà phê kỳ hạn trên các sàn cà phê thế giới không giảm sâu trong 3 tháng cuối năm nay.

Nhận định về ngành hàng cà phê trong lâu dài, CNN (Mạng truyền hình cáp tại Hoa Kỳ) trích ý kiến của một số chuyên gia cho rằng đến năm 2050, nhiệt độ tăng có thể làm giảm tới 50% diện tích thích hợp để trồng cây cà phê trên thế giới.

CNBC bình luận: Hiện tượng thời tiết El Nino đang khiến các nước sản xuất hạt cà phê Robusta như Việt Nam hay Indonesia bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Robusta chiếm 40% sản lượng cà phê toàn cầu. Còn hạt Arabica vốn được coi là chất lượng tốt hơn với giá cao hơn, chiếm tới 60% đang được trồng nhiều ở khu vực Mỹ Latinh cũng bị đe doạ. Sản lượng cà phê giảm sút, sẽ khiến giá cà phê tiếp tục tăng cao trong năm 2024 và những năm tiếp theo.

Nguồn: VnEconomy